BLÁSA

blow

* * *

(blæs; blés, blésum; blásinn), v.

1) to blow, of the wind;

blásandi byrr, a spanking breeze;

2) to blow with the mouth (hann blés í kross yfir drykk sínum); to pant (hestrinn tók at frýsa ok blása);

blása við to draw a deep breath, to sigh (jarl blés þá við mœðiliga);

fig., blása móti e-m, to be unfavourably disposed towards one;

3) with dat., to set in motion by blowing or breathing;

blés mœðiliga öndinni, breathed hard;

blása e-m e-u í brjóst, to inspire, suggest a thing to one (guð blés henni því í brjóst);

blása eldi, eitri, of serpents;

4) to blow with a musical instrument;

blása lúðri, horni, to blow the trumpet, horn;

blása liði (troops) til landgöngu;

blása til stefnu, to a meeting;

blása herblástr, to sound an alarm;

5) to melt, cast (blása gullmálm, rauða);

yxn tveir ór eiri blásnir (cast);

6) to blow up, inflate (sem belgr blásinn);

7) impers., blés upp fótinn, kviðinn, the leg, belly, swelled up;

of land, to be laid bare, stripped of the turf (hafði blásit hauginn ok lá silfrit bert).

* * *

blés, blésu, blásit; pres. blæss, [Ulf. blêsan, a redupl. verb; Germ. blasen; Swed. blåsa; cp. Engl. blow (blast); A. S. blâvan; Lat. flare.]

I. to blow, Lat. flare, of the wind; the naut. alliterative phrase, blásandi byrr, a fresh breeze, Fms. vii. 287; vindrinn blæs og þú heyrir hans þyt, John iii. 8.

2. act. to blow a trumpet, sound an alarm, with dat. of the people and the instrument, the act of blowing in acc.; b. lúðri, Fms. vii. 287; var blásinn herblástr, sounded an alarm, ix. 358; b. liði (troops) til ofangaungu, Orkn. 350, Bret. 46; b. til stefnu, to a meeting, Fms. vii. 286; konungr lét b. öllum mönnum ór bænum, ix. 304; b. til þings, viii. 210; til héraðstefnu, ix. 255, v. l.: absol., þá bað hann b., sound the attack, viii. 403.

β. to blow the bellows; blástu (imperat.) meir, Landn. 270 (in a verse), Edda 69, 70.

γ. to melt, cast, the metal in acc.; hann blés fyrstr manna rauða á Íslandi, ok var hann af því kallaðr Rauðabjörn, Landn. 71, cp. Sks. 163; b. gullmálm, Bret. 4; sumir blésu ok steyptu af málmi Guðs líkneski, Barl. 139; sem af glóanda járni því er ákafliga er blásit í eldi, Fms. viii. 8; yxn tveir ór eiri blásnir (cast), Bret. 22.

δ. to swell, blow up; létt sem belgr blásinn, Fms. x. 308.

II. to breathe, Lat. spirare; svá sem andi blæsk af munni, Eluc. 4: to blow with the mouth, hann blés í kross yfir drykk sínum, Fs. 103; bléss hann á þá og sagði, með-takið þeir Heilagan Anda, John xx. 22; b. við, to draw a deep breath; hón blés við ok svarar, Clem. 50; jarl blés þá við mæðiliga, Fs. 10, Magn. 444: to sigh, of a sick man, Gísl. 47; b. hátt við, Bjarn. 24: without ‘við,’ Sturl. i. 20; b. eitri, eldi (of serpents or dragons), to snort, Edda 42; of a horse, Greg. 49.

2. theol. to inspire; Guð blés sínum anda (dat.) í brjóst honum, Fms. i. 142, 199; Guð blés henni því í brjóst, Stj. 160 (cp. innblástr).

3. b. móti e-m, to conspire against one, Fms. vii. 164: in the phrase, ‘to blow not a hair off one’s head,’ Jarl mælti, at eingi skyldi b. hár af höfði Sveini, no one should dare to make a hair move on his head, Orkn. 252.

III. impers.:

1. medic. to ‘boulne,’ swell, from sickness, wounds …, the wound or swollen limb in acc.; hann svall svá ákafliga, at allan blés kviðinn, Bs. i. 319; sár Gríms varð illa, ok blés upp fótinn, Dropl. 36, Grett. 153; hann blés allan, Bs. i. 116.

2. of land, to be laid bare, stripped of the turf by wind; hafði blásit hauginn ok lá silfrið bert, Fms. iv. 57.

3. in supine, and partic. the personal construction reappears; á Ormarsstöðum þar sem er blásið allt, where all is stripped, barren, Landn. 280; meltorfa blásin mjök, stripped, barren, Hrafn. 27: medic., hin hægri geirvartan var blásin upp, 655 xxxii. 10; hans hörund var allt blásit, Fas. i. 286, Rb. 374; sýndist fótrinn blásinn ok kolblár, Grett. 152.